zondag 23 januari 2011

POOLSTER UITLIJNEN

.
Voorbeeldtelescoop
EQ3-4 150mm f/5 Parabolic Newtonion (Spiegel)Reflector

De bijgeleverde instructies zijn prima, en ondanks mijn vloeiend Engels toch soms een 'pain in the dinges'. Gelukkig vond ik steun bij 'professionals'. Heb je die niet, dan is het volgende waarschijnlijk geen verspilde tijd.
klik op de afbeelding voor vergroting
Systematiek wijkt niet af van andere ‘equatoriale’ monteringen.
Je hoeft niet meteen de vrieskou in; je kunt dit ‘ droog’ oefenen in de kamer.
Gaat 1-7 vlot, dan ben je klaar om het buiten te doen. 23.00hr is een geschikter moment om de poolster te zoeken dan om 14.00hr in de namiddag ! Probeer een vast plekje in je tuin te claimen, waar je de telescoop de volgende keer weer exact zo neer kunt zetten. (markeer het gazon of het terras…). Dat scheelt een hoop werk de volgende keer.

(De nummering corresponeert met de afbeelding) 
  1. Voordat we beginnen brengen we de kijker in balans met de plaats van de gewichten. Daartoe moet de R.A.-knop ‘los’ staan en de Declinatieknop vast gezet worden. Volg de instructies in je handleiding. Tip: plak een stukje gekleurde plakband ter indicatie van de plaats van de gewichten; da’s handig als je ooit alles ontmantelt omdat je op stap gaat.
  2. Zijn kijker en gewicht in balans (wat zeker belangrijk is als je een telescoop hebt met motorische besturing, zodat alles licht loopt..), dan haal je de kijker er af. Je werkt dan gemakkelijker.
  3. Haal de gewichten er af.
  4. Plaats het statief zo dat de voorkant van de montering  (dus ook de voorpoot van het statief) richting Noorden staat. Op de montering staat overigens een ‘N’.  Gebruik desnoods een simpel kompas om het noorden te bepalen.
  5. Zet het statief ‘waterpas’. Je vindt op de montering daarvoor een controle.
  6. Haal de dop van de ‘Poolsterkijker’ die in de montering verborgen zit, en draai nu de buis, waaraan de gewichten zaten zover uit de montering, dat je het uiteinde van dat kijkertje ziet. De buis hoeft er niet helemaal uit.
  7. Draai nu met de 2 T-bouten (Altitude Adjustment bolts) de montering zodanig dat deze onder een hoek van ca. 51(in Zeeland). En ja.. ik weet het.. Als je nu in dat kijkertje wilt kijken, is voor dikbuikigen een gymnastische kwelling het gevolg.......
Maar alles is nu klaar voor het uitlijnen op de Poolster !!

Het uitlijnen
Als we ons bukken of op de knieĆ«n gaan zitten, kunnen we nu door het kijkertje in de montering kijken. Dan zie je een klein schermpje voor je, waarop twee sterrenbeelden. Ursa Major (het pannetje) en Cassiopeia (de “W”) , en in het midden een cirkel met op de rand een klein cirkeltje. Waarom ? De Poolster staat in het ‘verlengde’ van de aardas ‘stil’, en het hele universum draait er rondom heen. Bijna precies in het verlengde…want er  zit een kleine afwijking in, en daarom wordt het ons doel om de Poolster eerst in het grote, en dan naar het kleine cirkeltje te loodsen, dat zodat die afwijking wordt gecorrigeerd..

DE DAADWERKELIJKE UITLIJNING

Omdat dus die sterrenbeelden om de aardas heen draaien, draaien we de montering mee, om het plaatje op het kijkerscherm in conjungatie met de werkelijke sterrenpositie aan de hemel te krijgen...!  Dat vergt oefening en kan alleen buiten als die sterrenbeelden aan het firmament staan. De eerste keren gaat dat niet zo vlot. Mijn leermeester doet de volledige (!) procedure binnen de 40 seconden. Staat de Poolster eindelijk in het midden (en daarbij kan het, afhankelijk van het seizoen gebeuren dat er wat kantelwerk nodig is met de montering ! ) dan dien je met al je drie ogen tegelijk te checken of de sterrenlijnen in het kijkertje evenwijdig lopen met de denkbeeldige verbindingslijnen aan de hemel. (zie tek.). Is dat het geval, maar zit de Poolster niet exact in het 'doel' dan kan een verfijning verkregen worden door bijstelling van de montering.

klik op de afbeelding voor vergroting

BIJSTELLING VAN DE MONTERING (zie plaatje onder)

klik op de afbeelding voor vergroting

Dat bijstellen kan door:
1. de verticale hoogte-instelling (klimmingshoek A die op 51o staat aan te passen), door
2. in combinatie (!) de stelbouten B  voor en achter aan de montering te bedienen, en door C de horizontale (Azimuth)-knoppen aan te passen. Pas bij dat laatste op, dat de bevestigingsstang waarmee de montering vastzit niet geheel wordt losgedraaid !
En dan kunnen we van start om:
1. Aan de hand van de sterren(seizoens)kaart op zoek te gaan naar de namen van gevonden planeten of sterren, of
2. De GOTO te bedienen en te laten zoek..